My, dzieci z dworca ZOO – zbyt glamour?

“My, dzieci z dworca ZOO” to jedna z tych książek, którą przeczytałam jednym tchem.  To wspomnienia Christiane F., która już jako nastolatka była uzależniona od heroiny i aby zdobyć kolejną działkę prostytuowała się. A przecież pochodziła z dobrego domu i dobrze się uczyła. Jej oczami mogliśmy zobaczyć, co się działo na ulicach Berlina w latach 80.  Rodzice się rozstali, a zbuntowana i zakochana nastolatka uciekła w imprezowe życie do znajomych. Kiedy na HBO pojawił się serial, chciałam go obejrzeć, mimo niezbyt dobrych recenzji.

Wir Kinder vom Bahnhof Zoo

“My dzieci z dworca ZOO” – to była przełomowa książka. Dla mojego pokolenia, urodzonych w roku 80 – kultowa wręcz. To taka książka, której nie dawało się do czytania rodzicom, aby ich nie szokować. Czytało się ją szybko, z wypiekami na policzkach i z niemałym przerażeniem w oczach. To był ten rodzaj lektury, po której odechciewało się brać narkotyki, a dworzec ZOO stał się miejscem tak przerażającym, że jak byłam w nim po latach, to nadal przeszywał mnie lekki dreszcz. Kolejną pozycją, był osadzony w polskich realiach “Pamiętnik narkomanki”, ale to stanowczo nie było to. Ale trzymajmy się serialu “My, dzieci z dworca ZOO”. Twórcy serialu od razu we wstępie napisali, że nie będzie to wierna adaptacja książki, ale jedynie jej interpretacja. Nawet zmienili niektóre imiona bohaterów, aby było to bardziej wyraziste.

Zarzuty, z którymi się spotkałam w sieci to przede wszystkim zbyt cukierkowe przedstawienie postaci. Narkotyki przedstawione jako dobra zabawa, młodzież bogata, uśmiechnięta i ubrana rodem z “Vogue”. Tu się muszę zgodzić. Oni byli tacy glamour, że aż się chciało ich oglądać, bo wyglądali świetnie. Szczupli i długonodzy. Klasa i szyk. Futra, skórzane trenche i fantazyjne buty. (Dynastia i Peaky Blinders to też seriale skupione na modzie tamtych czasów). Pozorna sielanka – kto z nas nie chciałby zdobywać świata z taką paczką! Chodzić do klubów z takimi fajnymi ludźmi. Mieć gdzie uciec, kiedy w domu go wszyscy denerwują, a rodzice mają w nosie ich problemy. Ale sielanka musiała się kiedyś skończyć i tak się stało już w połowie sezonu.

Główny zarzut to jednak taki, że ich życie zostało przedstawione w taki sposób, że nie zniechęca za bardzo do brania strzykawki do rąk. Ich zgrana paczka, przeżycia, nocne wizyty w wesołym miasteczku oraz halucynacje były bardziej zachęcające, niż zniechęcające. Nie do końca się zgadzam z tym zarzutem. Może na początku to wygląda jak sielanka. Uważny widz jednak, szybko się zorientuje, że to wszystko gra pozorów. Że nawet ta młodzież to nie są przeciętni nastolatkowie, ale pochodzący z rozbitych lub dysfunkcyjnych rodzin. Może ich życie we wspólnocie momentami kusi, ale ostatecznie daje nauczkę – nikt raczej nie chciałby skończyć w dworcowej toalecie, czuć się współwinnym śmierci przyjaciela, wić się z bólu na odwyku lub wylądować na ulicy, a później w więzieniu. Najlepiej obejrzeć cały sezon i wyciągnąć wnioski.

Dzieci z dworca ZOO – za młodzi i za piękni?

Christiane, Stella, Babsi, Benno, Axel i Michi tworzą zgraną paczkę młodych ludzi (Kto zabił Sarę? też jest społeczność młodzieży), którzy wzajemnie mogą na sobie polegać i dobrze się bawią. Narkotyki ich łączą i mimo, że je bardzo często zażywają to nadal są młodzi i piękni. Nikogo nie krzywdzą (za wyjątkiem siebie, biorąc narkotyki), chcą się bawić i lubią adrenalinę. Nie ma tam mowy o niechcianych ciążach, chorobach i nawet toalety na dworcu są wysprzątane i nie budzą odrazy.

Na początku też mnie lekko drażniło, że to takie “Różowe lata 70-te”, a nie serial o tym co było przedstawione w książce. Ale do książki, która była przygnębiająca i smętna, nie chciałabym już wracać. Zatem serial to taki powiew świeżości, który pokazuje, że nie zawsze wszystko jest takie, na jakie wygląda.

My, dzieci z dworca ZOO – punkt zwrotny

Zarzut cukierkowości, można też łatwo odeprzeć – w okolicach 6. odcinka ten obraz diametralnie się zmienia. ( W serialu Bridgerton także zwrot nastąpił po 6. odcinku, czyżby taka moda? ) Problemy nagle stają się widoczne i młodzież brzydnie w oczach. Następuje taki moment zwrotny. Nagle kończy się euforia i to, co czego im zazdrościliśmy. Pojawiają się ofiary (czytający książkę dobrze zapamiętał, że niektórzy z paczki nie przeżyją “złotych strzałów” i pożegnają się ze swoim młodym życiem w obiecującym momencie, kiedy już się wydawało, że wyszli na prostą). Śmierć Babsi została przedstawiona w dość zaskakujący i najbardziej tragiczny sposób. W końcówce 7. odcinka. Czternastolatka o nieskazitelnej twarzy dziecka. Jej jedyną wadą była naiwność i uległość. Miała największego pecha – została przetrzymywana przez kilka dni przez klienta, który okazał się być brutalny.

I może jednak twórcy serialu zrobli dobrze, że podeszli z interpretacją książki w ten właśnie sposób. Młodzi, dobrze ubrani, przebojowi, tacy po których byśmy się nie spodziewali – tacy też popadają w uzależnienia.

Miłość Christiane i Benno była romantyczna i taka mogła przecież być. Moim zdaniem dobrze, że pokazano też to,  jak często on ją zawodził, choć był słodki, kochał ją i o nią dbał. Na narkomanie nie można polegać. Narkomani nie umieją utrzymywać więzi. Nie ma też tam oskarżeń – kto kogo ciągnął na dno. Oboje ciągnęli się jednocześnie lub na przemian. Wzruszające były te odwyki, które przechodzili razem. Irytujące nieustanne branie narkotyków i zarabianie na nie swoim ciałem. Chciałoby się napisać, że drażnił w nich brak silnej woli, aby z tym skończyć, ale właściwie to oni nie chcieli z tym skończyć. Dbanie o siebie rozumieli przez wzajemne dostarczanie heroiny.

Dlaczego?

To pytanie jakby wisi nad całym serialem. Każdy z szóstki bohaterów miał jakiś powód. Christiane zbuntowała się bo jej rodzice się kłócili – matka miała romans, usunęła dziecko z jej ojcem. Ten z kolei był nieodpowiedzialny i choć kochał żonę i córkę to jednocześnie nie umiał z nimi żyć. Chciał dobrze, ale nie wychodziło. Potem przywiózł sobie tajską żonę z Tajlandii itd. Ale Christiane miała i tak najlepiej – rodzice, zawsze jej szukali (wtedy byli zgodni) i w domu czekało na nią zawsze ciepłe łóżko. Jej rodziców stać było również na to, aby wysłać ją na odwyk do kliniki i na rozmaite terapie. Nieustannie była też wysyłana na wieś, w celu odseparowania jej od berlińskiego towarzystwa. Christianne nabierała tam sił. Na wsi czuła się lekko znudzona, ale zajmowała się końmi, które były jej pasją. Nadal dbała o styl, stąpając po lesie w  nienagannej fryzurze, kusej spódniczce i szpilkach.

Stella nie miała zbyt dużego wyboru, nie bardzo miała gdzie uciec i szukać wsparcia. Miała matkę alkoholiczkę i została zgwałcona przez jej partnera. Musiała wcześnie dorosnąć i przejąć rolę opiekunki rodzeństwa. Trochę to może nierealne, że po odsiadce została bizneswoman (burdelmamą), naganiającą młode dziewczyny do pracy na ulicy. Narkotyków nie porzuciła.

Babsi była jedną z najbardziej intrygujących postaci. Miała wszystko – mieszkała w okazałym pałacu z babciami! Niewiarygodnie bogata, piękna i uzdolniona plastycznie, ale bogactwo szczęścia jej nie dało. Miała jedynie 14 lat, ale trapiła ją śmierć ojca i babcie nie radziły sobie z jej wychowaniem. Nieszczęśliwie zakochała się w DJ-u z nocnego klubu. To była jej wielka niespełniona miłość platoniczna.

Axel był zakochany w Christiane (ale ona wybrała innego) i zapowiadał się na dobrego rzemieślnika. Beno (w którego życiu czasem pojawiała się postać ojca listonosza) zaczął sprzedawać się za pieniądze, aby zarobić na operację dla ukochanego psa. Niestety, zanim uzbierał stracił ukochanego pupila-przyjaciela. Łatwo się wciągnął w nałóg i wpadł w “złe towarzystwo”, ale ostatecznie on jeden wyszedł na prostą i zdał maturę w więzieniu. Przykłady można byłoby mnożyć. Byli to jednak nastolatkowie z problemami. Niezrozumiani. Poddatni na wpływy. Uzależnieni stawali się bezbronni i nawet nie widzieli, że staczają się na dno. Obraz całkiem wiarygodny, jak na tamte czasy, kiedy narkotyki dopiero wchodziły i były “zakazanym owocem”. Nie do końca znano też ich skutki uboczne. A jak wiadomo, zakazany owoc to obiekt pożądania chętnych do eksperymentowania młodych.

https://youtu.be/BjpkSzJ8Bi0